Son moitas as festas que en xullo enchen as vilas e as cidades de Galicia. Pero en Betanzos conmemoran unha feira con máis de seis séculos de historia. É a Feira Franca Medieval e, cada segunda fin de semana de xullo, a vila coruñesa engalánase con postos e actuacións artísticas que fan viaxar a veciñanza e os visitantes máis de 600 anos atrás.
A Feira Franca Medieval de Betanzos celébrase dende 1998 e nace para lembrar e revivir a feira que tiñan nesta cidade durante o mes de novembro nos séculos XIV e XV. Para iso, as rúas e os balcóns dos edificios do casco histórico decóranse con teas e con estandartes que representan os escudos das familias de Betanzos do baixo medievo.
A historia da Feira Franca Medieval de Betanzos
A historia da primeira feira de Betanzos remóntase varios séculos atrás. Todo naceu por un favor que o rei Enrique IV lle concedeu á cidade de Betanzos, que foi a autorización para celebrar unha feira anual de trinta días de duración, libre de impostos, tributos e alcabalas.
Enrique IV indicou que esta feira debía celebrarse entre o 1 e o 30 de novembro, e foi formalizada por carta de privilexio en 1467 e confirmada polos Reis Católicos o 12 de abril de 1475, en Valladolid.
Esta feira celebrouse ata finais do século XVIII, sendo un evento comercial e social de grande importancia, non só para a vila, senón tamén para todo o Reino de Galicia.
Actos centrais da Feira Medieval de Betanzos
Os actos máis populares e vistosos da Feira Franca de Betanzos, que tamén a diferencian doutras feiras medievais, son a interpretación de escenas que marcaron significativamente o desenvolvemento e a cultura da vila.
Entre os días 7 e 9 de xullo deste ano estarán representadas escenas da propia historia betanceira e faise coa colaboración e coa participación, case exclusivamente, das asociacións e dos habitantes de Betanzos. É dicir, son os propios veciños e veciñas os que actúan como actores e actrices, sen que en ningún momento participe ningunha compañía de teatro profesional.
Son moitos os momentos que se representan durante os tres días de xullo. Comezando pola chegada do Señor de Andrade á cidade, que fai referencia a dous momentos importantes da historia da cidade: a concesión a Betanzos no ano 1465 do título oficial de cidade e a concesión no ano 1467 do privilexio de poder celebrar unha Feira Franca todos os anos en novembro.
A "Batalla de Figueiras"
O segundo día, o sábado 8 de xullo, son tres as actuacións históricas ás que o público asiste masivamente. A primeira delas, a pesar de non corresponder á época exacta na que se centra a feira, é a “Batalla das Figueiras”.
Esta actuación é moi importante porque representou unha das primeiras actuacións en Galicia da Reconquista. Ocorreu a mediados do século VIII e representa a negativa dos nobres e dos plebeos a entregar ás tropas do rei musulmán Mauregato as cen doncelas que lle esixían cada ano.
A negativa deu lugar a unha cruenta batalla na que venceron os betanceiros, empregando todo tipo de aparellos como armas, incluso pólas de figueira, polo que esta se coñece como a Batalla das Figueiras.
Pero a representación non é só a batalla entre ambos os dous bandos, senón tamén a súa negociación e os bailes mouros típicos daquela época para recibir ás tropas musulmás.
A “Revolta Irmandiña”
A “Revolta Irmandiña” é outra das representacións que máis público atrae na feira. Tenta representar como os habitantes de Betanzos e da súa comarca se rebelan contra o señor feudal da época, o famoso Nuno Freire de Andrade "O Malo", pola excesiva dureza coa que trataba os seus vasalos.
Esta revolta foi dirixida por Alonso de Lanzós que encabezou un ataque contra o castelo do señor feudal, situado en Pontedeume.
A expulsión dos leprosos
O último día da feira, o domingo 9 de xullo, ten lugar quizais a escena máis elaborada e complexa de todas, na que se recrea a peste e as enfermidades que asolaron a cidade en 1381, e que conclúe cunha representación da expulsión dos leprosos da cidade.
A escena represéntase co traslado dunha impresionante parella de bois que tiran dun carro que transporta os leprosos para expulsalos da cidade e como os propios enfermos tentan fuxir polo camiño e son detidos polos veciños.
Os enfermos son expulsados dos límites da cidade en dirección ao barrio da Magdalena onde se atopaba nese momento unha colonia de leprosos.
Programa da Feira Medieval Libre de Betanzos 2023
As representacións dos veciños fan da Feira Franca Medieval de Betanzos unha das máis peculiares e interesantes de todo o panorama festivo galego. Pero hai moitos máis eventos dos que gozar na centenaria vila betanceira. Para mostra presentamos o programa das festas, para que non perdas detalle.
Venres, 7 de xullo
- 15:00 Remate da colocación das paradas de venta.
- 18:00 Abren as súas paradas os postos de artesanía.
- 18:00 Apertura do "Recuncho Infantil" na praza dos Irmáns García Naveira e da zona de "Xogos de Inxenio" e de "Obradoiros demostrativos" de oficios tradicionais situados na rúa de San Francisco.
- 19:30 Actuación de Kote Malabar na praza da Constitución.
- 21:00 O señor de Andrade honra a todos os seus vasalos coa chegada á praza da Constitución. O pregón correrá por conta de Alejandro Sánchez Amado.
- 23:00 Na rúa Travesa os membros do Club de Baloncesto Santo Domingo de Betanzos representarán o incendio da cidade do século XVI cunha simpática carreira de bocois.
- 00:00 Na praza da Constitución espectáculo "A lenda das meigas".
Sábado, 8 de xullo
- 11:30 Apertura das paradas.
- 11:30 Apertura do "Recuncho Infantil" na praza dos Irmáns García Naveira e da zona de "Xogos de Inxenio" e de "Obradoiros demostrativos" de oficios tradicionais situados na rúa de San Francisco.
- 12:00 Comezarán a percorrer a Feira os pasarrúas de "Músicos, Cómicos e Malabares", así como o grupo de teatro La Recua.
- 12:30 Actuación do Mago Gonzálvez na praza da Constitución.
- 12:30 Actuación de Kote Malabar no atrio de Santa María.
- 13:30 Na praza da Constitución, chegada dos mouros ao mando de Yussuf Hammar para esixirlle á cidade de Betanzos as doncelas que ten que entregarlle ao califa de Córdoba.
- 17:00 Apertura das paradas.
- 18:00 Apertura do "Recuncho Infantil" na praza dos Irmáns García Naveira e da zona de "Xogos de Inxenio" e de "Obradoiros demostrativos" de oficios tradicionais situados na rúa de San Francisco.
- 19:00 Revolución irmandiña coa proclama do mercador Afonso de Carballido, danzas campesiñas por conta da escola de danza Danzarte e a continuación actuación do grupo Azougue da Escola Municipal de Folclore de Betanzos.
- 20:00 Actuación de Kote Malabar na praza da Constitución.
- 20:00 Actuación do Mago Gonzálvez no adro de Santa María.
- 22:30 Danza das Meigas a cargo das alumnas da escola Danzarte de Betanzos na Praza da Constitución.
- 00:00 Na Praza da Constitución, espectáculo de pirotecnia, zancudos e lume por conta do grupo de teatro La Recua e representación dun Aquelarre.
Domingo, 9 de xullo
- 11:30 Apertura das paradas.
- 11:30 Apertura do "Recuncho Infantil" na praza dos Irmáns García Naveira e da zona de "Xogos de Inxenio" e de "Obradoiros demostrativos" de oficios tradicionais situados na rúa de San Francisco.
- 12:30 Actuación de Kote Malabar na praza da Constitución
- 12:30 Actuación do Mago Gonzálvez no adro de Santa María.
- 13:30 Escena da expulsión dos leprosos que parten da praza dos Irmáns García Naveira.
- 17:00 Apertura das paradas.
- 18:00 Apertura do "Recuncho Infantil" na praza dos Irmáns García Naveira e da zona de "Xogos de Inxenio" e de "Obradoiros demostrativos" de oficios tradicionais situados na rúa de San Francisco.
- 18:00 Torneo Medieval a cabalo na praza dos Irmáns García Naveira con exhibición dos cabaleiros ademais de Cetraría. Espectáculo de baile nobre e campesiño a cargo da escola de danza Danzarte.
- 20:00 Actuación do Mago Gonzálvez na praza da Constitución.
- 20:00 Actuación de Kote Malabar no adro de Santa María.
- 21:30 Danza Oriental na Praza da Constitución por conta do grupo Mahaila.
- 23:00 Na praza da Constitución espectáculo por conta do grupo de teatro La Recua.
- 23:30 Danzas Mouras.
Fonte imaxe cabeceira: https://feiramedieval.betanzos.net/