Falar do Entroido de Laza é falar dos Peliqueiros. Son os grandes protagonistas da festa desta pequena localidade ourensá. É un dos máis tradicionais e antigos de toda Galicia, que non debes perder. Consulta aquí o programa do Entroido de Laza 2024 para saber cando ver aos Peliqueiros, onde tiran as formigas no Entroido de Laza 2024 ou que é a Farrapada.
Os rituais que se realizan nestas semanas do Entroido de Laza son ancestrais e conservados puros. Para entender moitos deles hai que recorrer ao pasado. O Entroido permítenos ver a historia ante nós. Diversión e rituais van da man.
Programa do Entroido de Laza 2024
Aínda que todo comeza o Xoves de Comadres, que este ano 2024 é o 8 de febreiro, en Laza xa quentan motores tres semanas antes cos Folións. Dende o 19 de xaneiro o Entroido xa se respira por todo Laza ata que pecha o martes 13 de febreiro, co “Loito dos Peliqueiros”.
Venres de Folións, 19, 26 de xaneiro e 2 de febreiro
- 23:00 h.: Folións dende Cerdeiriña, con chocos, fachóns e bombos percorrendo as rúas de Cerdeiriña, A Picota, A Rúa, Souteliño e Cimadevila.
Xoves de Comadres, 8 de febreiro
- 14:00 h.: “Folión Infantil” do CEIP O Castiñeiro polas rúas de Laza.
- Pola noite: “Cea de Comadres” e verbena co “Grupo 3.com”.
Venres de Folión, 9 de febreiro
- Pola tarde: pasarrúas co grupo “Tanto Nos Ten”.
- 21:30 h: “Cea Gastronómica do Cocido” na carpa.
- 00:00 h: “Gran Folión”, con saída dende Caldeiriña, con chocos, fachóns e bombos e percorrendo as rúas de Cerdeiriña, A Picota, A Rúa, Souteliño e Cimadevila.
Sábado de Cabritadas, 10 de febreiro
- "Fariñada Infantil": na praza da Picota e ao remate música co grupo "LouBand".
- Pola noite: Festa e “Cabritada” de toda a mocidade de Laza. Ao remate verbena con “Grupo 3.com”.
Domingo de Estrea, 11 de febreiro
- Pola mañá: Estrea dos Peliqueiros e pasarrúas coas charangas "Europa" e "Terra de Trives".
- Ao remate da misa: Saúdo e reparto de bica dos Peliqueiros na praza da Picota.
- A media tarde: “Desfile de Carrozas Típicas” coa charanga “Terra de Trives” e festa rachada polas rúas de Laza co grupo “Os Varacuncas”.
- Pola noite: Baile coa charanga "Los Támega" e verbena coa orquestra "La Travesía".
Luns Borralleiro, 12 de febreiro
- Pola mañá desfile cos grupos "No Cómbaro" e "Varacuncas".
- “Farrapada” na praza da Picota, “Maragatos” e “Xitanada de Burros”.
- Pola tarde: na Picota música coa charanga "Bicoia" e batukada "Latexo Perkusión". Ao seu remate "Baixada da Morena", acompañada das Formigas e Cobelleiros. “Reparto das Cachuchas” na Picota.
- Animación musical con "Festicultores" e verbena coa orquestra "Unión y Fuerza".
Martes de Entroido, 13 de febreiro
- Pola mañá “Saída dos Peliqueiros Veteranos”. Pasarrúas coas charangas "Los Tatoo" e "No Cómbaro".
- Pola tarde baile coa orquestra “Alma Latina” e “Testamento do Burro”, co reparto dos veciños. "Enterro do Entroido" e "Loito dos Peliqueiros".
- Pola noite animación musical coa charanga "CBC".
Os Peliqueiros de Laza
Sen dúbida é o máis demandado do Entroido de Laza. O Peliqueiro é o personaxe central e aínda que se descoñece a súa orixe, moitos historiadores pensan que pode ser unha representación do antigo cobrador feudal.
A súa forma de vestir e a súa máscara fano moi recoñecible. O Peliqueiro leva unha máscara, que consta de dúas partes, cara e mitra. No seu conxunto, trátase dunha lámina de madeira duns 50x50cm de forma cónica.
O Peliqueiro vístese cunha chaqueta e camisa brancas, complementadas con tirantes, faixa, pano, pantalóns de encaixe, medias brancas, zapatos negros e un cinto do que se colgan chocos (unha especie de cencerro ou campá grande). O traxe completo pode pesar uns 15 kg.
Os Peliqueiros comezan moi cedo o seu Entroido. Aínda que poida parecer estraño, en Noitevella, coas badaladas de fin de ano, os mozos de Laza percorren as rúas da vila tocando os chocos e anunciando a chegada do Entroido. A festa anúnciase con meses de antelación.
As Farrapadas e as Formigas do Entroido de Laza 2024
As peculiaridades do Entroido de Laza son as que fan tan popular esta festa. Pero todo ten unha historia. O luns de Entroido, día grande da festa, comeza a primeira hora da mañá a Farrapada, que consiste en botarse uns aos outros o "bulleiro", trapos mesturados con barro.
Hai que estar preparado, porque é un combate no que non hai regras nin amigos, só intentas non botalos á cara (e non sempre é posible).
Despois desta “batalla campal” de todos contra todos, segue a “Xitanada dos Burros”, que consiste nuns veciños disfrazados, antes de xitanos e agora máis de flamencos, montados en carros ou a lomos de burros polo medio da praza parando a loita e chamando á calma.
Pola tarde ten lugar a “Baixaba da Morena e das Hormigas” onde un veciño cunha cabeza de madeira en forma de vaca encabezará á comitiva. Simboliza a chegada da primavera e o recibimento consiste en botar literalmente terra, fariña e formigas vivas a todo o mundo. Xa podedes imaxinar o resultado.
O día triste do Entroido de Laza 2024
En Laza o último día de Entroido coñécese como o día triste, porque a diversión vai rematando. Despois do desfile de carrozas e como epílogo da festa, lese o “Testamento do Burro”, un reparto simbólico do animal entre os maiores da vila.
O testamento está escrito e lido por un veciño do lugar que con retranca e ironía narra os acontecementos do ano en forma de crítica á sociedade actual.
Por último, “O Enterro do Entroido”, onde un boneco (coñecido coma o Meco) é levado á praza da Picota acompañado dos Peliqueiros e das Viúvas, onde é queimado e enterrado.
O colofón da festa está nas mans dos Peliqueiros que “azoutan” a todos intentando sacalos fóra da praza. A pesar do mal que soe o de “azoutar”, non hai que ter medo, xa que os Peliqueiros non golpean a ninguén xa que o azoute o dan no chan.
Vendo os peculiares ritos do Entroido de Laza, onde a diversión e a festa non faltan todos os días, xa sabes que hai que estar preparado. Entre a fariña, a terra e as formigas que se botan, o perigo é real, case tanto como a diversión.
Fonte imaxe de cabeceira: Turismo de Ourense