O Camiño de Santiago foi un acicate máis para que dende hai séculos as ordes relixiosas se asentasen en Galicia. Grazas a iso, a nosa comunidade, e especialmente a provincia de Ourense, está chea de grandes mosteiros de gran riqueza arquitectónica e cultural. Recompilamos os principais mosteiros en Ourense para que poidas facer unha ruta e visitalos.
Mosteiro de Oseira
O Mosteiro de Oseira conta con máis de oito séculos de historia e mantense en perfecto estado. Existen documentos que acreditan a súa existencia dende 1137, cando o mosteiro se integrou na Orde do Císter e recibiu un grupo de monxes franceses enviados por San Bernardo.
No último tramo do século XII construíuse o gran templo monástico, pensado para unha numerosa comunidade de monxes. O templo é un dos máis grandes da orde do Císter en España.
En 1836, como consecuencia da Desamortización de Mendizábal, os monxes foron expulsados. O mosteiro permaneceu abandonado durante case un século, quedando case en ruínas. En 1922 don Florencio Cerviño González, bispo de Ourense, decide restauralo.
A igrexa do mosteiro está considerada unha das obras mestras da arquitectura cisterciense da Península Ibérica, cun característico estilo románico oxival. Destaca tamén a sala capitular do mosteiro, coñecida como “a sala das palmeiras”, que se remonta a finais do século XV.
Podes visitar o Mosteiro de Santa María a Real de Oseira acompañado por guías locais. Os horarios de visita son:
- De luns a sábado ás 10:30, 12:00, 17:00 e 18:30 horas.
- Domingos ás 12:45, 17:00 e 18:30 horas.
Ademais, se o desexas, podes hospedarte no mosteiro porque, segundo indican os monxes, "é un espazo aberto a calquera persoa de boa vontade que busque uns días de retiro, oración e descanso para o seu corpo e alma". A ter en conta que "a pousada non funciona como hotel. Só se admiten persoas que busquen uns días de retiro espiritual, non de turismo. A estancia mínima é de 2 noites e máxima de 7". Consulta toda a información aquí.
Aquí tes a dirección deste mosterio da provincia de Ourense:
Mosteiro de Santa Cristina de Ribas de Sil
O Mosteiro de Santa Cristina de Ribas de Sil foi un dos mosteiros máis importantes da Ribeira Sacra durante a Idade Media e ten a súa orixe a finais do século X.
Primeiro foi un mosteiro independente e posteriormente quedou como priorado dependente do mosteiro de Santo Estevo de Ribas de Sil. Neste momento é cando se reforma o claustro e se fan as pinturas da igrexa.
Conserva a súa igrexa románica de finais do século XII e principios do XIII. Ten planta de cruz latina e é un magnífico expoñente do esplendor arquitectónico do románico galego.
Dos cuartos onde vivían os monxes non queda case nada. Do claustro só quedan dúas ás con arcos sobre un soto continuo de gran sobriedade. Corresponde ás reformas do século XVI.
O campanario da igrexa constitúe un elemento arquitectónico moi rechamante e excepcional para as construcións protogóticas galegas pola súa localización integrada na cuberta norte do claustro. O seu uso, ademais de campanario, era de vixilancia e mesmo de defensa.
Para visitar o Mosteiro beneditino de Santa Cristina de Ribas de Sil consulta aquí os prezos e horarios en cada época do ano. Hai un servizo de autobús con visita guiada con saída dende o centro de Paradas de Sil (con aparcadoiro gratuíto a carón da saída). Nos meses de verán e en Semana Santa é obrigatorio utilizar este servizo.
Para os máis curiosos, pódese facer unha visita virtual premendo aquí.
Non deixes de visitar este mosteiro en Ourense:
Mosteiro de Santo Estevo de Ribas de Sil
Outro dos mosteiros de Ourense que debes visitar é o Mosteiro de Santo Estevo de Ribas de Sil.
O Mosteiro de Santo Estevo está hoxe en desuso e foi reconvertido en Parador de Turismo.
A tradición máis antiga di que Santo Estevo foi fundado no século VI por San Martín Dumiense.
Co privilexio de Ordoño II, emitido o 12 de outubro de 921, comeza a historia documentada deste mosteiro. O rei concédelle ao abade Franquila o arruinado e abandonado territorio de Santo Estevo para que poida construír alí unha basílica ou mosteiro. Franquila, parece que gobernaba unha comunidade de eremitas, decidiu restaurar a vida cenobítica en Santo Estevo.
A historia dinos que o Mosteiro de Santo Estevo de Ribas de Sil tivo moita importancia xa que nove bispos se retiraron nel, renunciaron ás súas sés episcopais e elixiron o mosteiro para rematar os seus días ao longo do século X e quizais parte do XI. O mosteiro gardou os seus restos e como recordo levou no seu escudo as nove mitras.
Podes visitar Mosteiro de Santo Estevo de Ribas de Sil de xeito gratuíto durante todo o ano, agás o período vacacional (normalmente pechado nos meses de xaneiro e febreiro).
Hai visitas guiadas á igrexa do mosteiro de mércores a domingo ás 10:30, 12:30, 16:00 e 18:00 horas. A igrexa está aberta de martes a domingo, de 10:00 a 14:00 horas e de 15:30 a 19:00 horas. A visita libre ao mosteiro é gratuíta (a entrada á igrexa, sen visita guiada, ten un prezo de 2€ e a visita guiada á igrexa 5€).
Se non podes achegarte, podes facer un percorrido virtual 360º premendo nesta ligazón.
Mosteiro de San Pedro de Rocas
A orixe do Mosteiro de San Pedro de Rocas é anterior ao ano 573, ano no que, como se conserva nunha inscrición atopada nunha lápida da igrexa do mosteiro, cinco habitantes do mosteiro (Eufrasio, Eusanio, Quinedius, Eatius e Flavio) recibirono como algún tipo de herdanza.
Afonso III de Asturias, o Grande, implantou o dominio beneditino e dotou ao entón mosteiro de grandes doazóns que confirmaron e aumentaron os seus sucesores, Afonso V en 1007, Afonso VII, Fernando IV e Enrique III.
No século XI un incendio arrasou gran parte do mosteiro, que foi reconstruído coa axuda do abade Aloito e da comunidade de Celanova. A principios do século VIII foi abandonado debido aos ataques que sufriu dos musulmáns.
O conxunto do Mosteiro de San Pedro de Rocas está formado polo edificio reitoral, actual sede do centro de interpretación, a igrexa (auténtica xoia deste conxunto) e un antigo cemiterio do século XIX que xa non ten servizo.
O conxunto é un dos complexos rupestres máis importantes da Península Ibérica. Na actualidade, o recinto do mosteiro alberga un museo e un centro de interpretación da vida monástica na Ribeira Sacra.
A visita ao Mosteiro de San Pedro de Rocas é gratuíta:
- Do 1 de outubro ao 31 de marzo: aberto de martes a domingo de 10:30 a 13:45 horas e de 16:00 a 18:00 horas. E os luns está pechado.
- Do 1 de abril ao 30 de setembro: aberto todos os días, de 10:00 a 14:00 horas e de 16:00 a 20:00 horas.
Mosteiro de Santa María de Montederramo
O Mosteiro de Santa María de Montederramo pertenceu á Orde de San Bieito e posteriormente á Orde do Císter, sendo fundado no século X. Durante séculos tivo unha gran relevancia económica e social, sendo considerado un dos mosteiros galegos máis poderosos, ata a Desamortización de Mendizábal.
O primitivo mosteiro non estaba situado no actual Montederramo, senón preto de Leboreiro, na vila de Seoane Vello, que pertenceu á orde beneditina. A actual casa mosteiro procede do século XII, sendo reformada e ampliada nos séculos XVI e XVII.
A nova igrexa foi encargada ao xesuíta Juan de Tolosa a finais de 1597, e o resultado final é un fermoso templo de planta basilical de cruz latina, de tres naves.
A grandiosidade da súa igrexa, a harmonía dos seus claustros, o gusto barroco dos sillares corais e o impresionante retablo que preside o altar maior fan do Mosteiro de Santa María de Montederramo un dos monumentos renacentistas máis importantes de Galicia e un dos mosterios en Ourense que debes visitar.
Para visitar o Mosteiro de Santa María de Montederramo hai que prestar atención aos seus horarios:
- Do 28/10/2024 ao 20/12/2024: visitas guiadas de mércores a domingo ás 11:00, 12:00, 13:00, 16:00 e 17:00 horas.
- Do 01/09/2025 ao 05/01/2025: visitas guiadas de mércores a domingo ás 11:00, 12:00, 13:00, 16:00 e 17:00 horas.
Consulta a súa páxina para reservar a túa visita con antelación. O prezo é de 3€, pero con descontos para xubilados e mozos de entre 12 e 18 anos (1,5€). Os menores de 12 anos non pagan, igual que os desempregados.
Mosteiro de San Salvador de Celanova
Coñecido como San Miguel de Celanova, é un antigo mosteiro galego fundado por San Rosendo no ano 936. É o principal monumento de Celanova e na actualidade serve de Concello e Instituto.
O mosteiro foi fundado polo propio San Rosendo, bispo de Mondoñedo e de Santiago. O primitivo mosteiro, que inicialmente constaba de poucas edificacións, foi crecendo pouco a pouco grazas ás terras e privilexios concedidos polos familiares do fundador, así como polos reis de León e Castela.
O poder económico e social do mosteiro durante os séculos XVII e XVIII quedou reflectido nas reformas que o mosteiro levou a cabo ao longo dos anos, levando á reconstrución de todo o edificio.
Está documentado que os edificios iniciais eran: unha igrexa con tres ábsidas dedicadas a San Salvador, San Pedro e San Xoan; un pequeno templo dedicado a San Miguel Arcanxo; vivendas para monxes; vivendas para traballadores do mosteiro e vivendas para peregrinos e hóspedes.
Estas construcións illadas, probablemente moi humildes, deron lugar á construción dun mosteiro propio da arquitectura románica. Do primitivo mosteiro só queda a pequena capela de San Miguel, situada no que antes debeu ser unha capela dedicada a San Martín.
Mosteiro de Santa María de Xunqueira de Espadañedo
O Mosteiro de Santa María de Xunqueira de Espadañedo ten a súa orixe nun mosteiro altomedieval que se consolidou como cenobio beneditino no século XII. A finais do século XII ingresou na orde do Císter coa axuda do veciño mosteiro de Montederramo.
Da época medieval quedan restos da igrexa de planta basilical de tres naves rematadas por ábsidas semicirculares. No templo destacan o altar de pedra, a pía bautismal e unha interesante colección de capiteis históricos. O mosteiro, o claustro e o mobiliario litúrxico foron construídos entre os séculos XVI e XVIII.
Hoxe a igrexa funciona como templo parroquial e parte do mosteiro alberga as oficinas do Concello.
Para visitar o Mosteiro de Santa María de Xunqueira de Espadañedo hai que prestar atención aos seus horarios. Hai visitas guiadas de mércores a sábado ás 12:00, 13:00, 16:00 e 17:00 horas. Domingos ás 12:45, 16:00 e 17:00 horas. A tarifa normal é de 2,5€, cun prezo reducido para nenos de 6 a 15 anos (1,5€) e gratuíto para os menores de 5 anos.
Mosteiro de San Clodio de Leiro
O Mosteiro de San Clodio de Leiro é unha antiga abadía cisterciense situada no concello de Leiro. Crese que a orixe do mosteiro se remonta ao século VII e aparece documentado no ano 928. En 1225 ingresou na Orde do Císter como mosteiro subsidiario do Mosteiro de Melón.
En 1835 foi abandonado tras a Desamortización de Mendizábal, ata a chegada dos monxes beneditinos do mosteiro de Samos, a finais do século XIX; estes abandoaríano a finais do século XX polo estado ruinoso do edificio.
A igrexa do mosteiro, de tres naves e catro plantas, foi construída entre os anos 1220 e 1250. Ten tres ábsidas semicirculares. A fachada da igrexa do mosteiro, co seu gran rosetón, hoxe tapiado, é unha das poucas medievais que se conservan en Galicia.
Hoxe utilízase este mosteiro da provincia de Ourense como complexo hostaleiro e a igrexa como parroquia. San Clodio está considerado como un dos berces do viño do Ribeiro.
Mosteiro de San Paio de Abeleda
O Mosteiro de San Paio de Abeleda data do século XII e foi abandonado coa Desamortización de Mendizabal. En 1872, a casa de Alba adquireo. Despois desta data sufriu un abandono total e numerosos saqueos, quedando só activa a capela románica. Posteriormente a capela tamén quedou en desuso, quedando todo o local en ruínas.
A igrexa, de finais do século XII, ten planta de cruz latina, con cabeceira rectangular. Sobre a tella do lado norte hai unha pequena espadana sen campás acompañada de dúas figuras, posiblemente o propio San Paio e San Xoán Bautista. Conserva a portada de acceso e perdeu a cuberta. No adro, o cemiterio vello.
Tampouco queda nada do pequeno claustro do mosteiro. Só conserva unha interesante portada que se fixo para ennobrecer o acceso ao patio-claustro. Polas súas características, posiblemente fose realizada no século XIV.
Na contorna do mosteiro consérvase o edificio que ocupaba o cárcere e nas súas inmediacións, as antigas adegas.
Mosteiro de Santa María de Melón
Este templo pertenceu á Orde do Císter e foi fundado no ano 1142, grazas á doazón por parte de Afonso VII dun gran coto formado polas vilas veciñas, e estivo habitado ata 1835.
Tivo un gran poder durante a Idade Media, aínda que posteriormente non puido soportar a presión dos grandes señores da nobreza. Permaneceu activo, habitado por unha comunidade de monxes ata a Desamortización de Mendizábal, en 1835. Isto levou á venda da pedra para outras construcións e moitos elementos de grande interese como pezas de coleccionismo.
Despois de ser abandonado no século XIX, o progresivo deterioro orixinou as ruínas actuais. Só se mantivo a igrexa do Mosteiro de Santa María de Melón polo seu uso como templo parroquial. As ruínas foron restauradas e pódense visitar, como a igrexa.
Despois de ter lido a espectacular listaxe de mosteiros que se conservan por toda a provincia de Ourense, non queda máis remedio que anotar os que máis che chamaron a atención e facer unha ruta polos mosteiros de Ourense. Non o dubides, todos son de gran beleza e maxestade.
Fonte imaxe de cabeceira: Turismo de Galicia.